Sırğalıq və ya qulaq seyvanının olmaması

Sırğalıq və ya qulaq seyvanının olmaması anadangəlmə və ya qazanılmış inkişaf anomaliyasıdır. Qulaq seyvanının anadangəlmə aplaziyası anotiya adlanır, 18 000 yenidoğulmuşdan birində rast gəlinir. Anadangəlmə rudimentar sırğalıq embriogenez prosesinin pozulması nəticəsində yaranaraq, əksər hallarda qulaq seyvanının deformasiyası ilə birgə müşahidə olunur.  Travma (mexaniki, termiki, kimyəvi) zamanı qulaq seyvanı və ya sırğalığın itirilməsi xarici qulağın qazanılmış qüsurlarına aiddir.

• Xarici qulağın inkişaf anomaliyalarının təsnifatı
• Qulaq seyvanı və ya sırğalığın olmadığı hallarda rekonstruktiv otoplastika

Sırğalıq və ya qulaq seyvanının olmaması barədə ümumi məlumat

Qulaq seyvanı (auricula) dəri ilə örtülmüş C-şəkilli qığırdaq və sırğalıqdan ibarətdir. Qulağın və onun çıxıntıları: asanlıqla bükülən kənar – qıvrım (helix) və ona paralel yerləşən qarşı qıvrım (antihelix); ön çıxıntı – tragus və ondan arxada yerləşən antitragus-un forması qığırdağın inkişaf dərəcəsindən asılıdır. Qulaq seyvanının aşağı hissəsi sırğalıq və ya qulaq paycığı (lobula) adlanır. Sırğalıq dəri və piy toxumasından formalaşmışdır, bu nahiyədə qığırdağa rast gəlinmir. С-şəkilli qığırdaq qulaq seyvanının ümumi hündürlüyünün 2/3-dən bir qədər çox, sırğalıq isə 1/3-dən az hissəsini təşkil edir.

Qulaq seyvanının inkişafdan qalması və ya tamamən olmaması qulağın ağır inkişaf anomaliyalarına aiddir. Anomaliya bir və ya ikitərəfli olub, çox zaman üzün digər anadangəlmə qüsurları: aşağı çənə, yanağın yumşaq toxumaları və almacıq sümüklərinin natamam inkişafı, köndələn ağız yarığı – makrostomiya, I-II qəlsəmə qövsləri sindromu ilə bağlı olur. Qulaq seyvanının tam aplaziyası yalnız sırğalığı və ya kiçik dəri-qığırdaq yastığının olması ilə səciyyələnir. Belə hallarda qulaq keçəcəyinin daralması və ya bitişməsi, qulaqətrafı dəri-qığırdaq artımları, fistulalar müşahidə edilir. Anotiya izoləolunmuş və ya böyrək, ürək, ətrafların inkişaf qüsurları ilə müştərək şəkildə rast gəlinə bilər.

Xarici qulağın anadangəlmə aplaziyası adətən qulaq seyvanının qığırdaq karkasının natamam inkişafı ilə əlaqəli olub, səsin ötürülməsini təmin edən daxili qulaq boşluqlarının inkişafının pozulması ilə müşayiət olunur. Lakin xarici qulağın olmaması uşaqların intellektual və fiziki imkanlarına təsir etmir.

Xarici qulağın inkişaf anomaliyalarının təsnifatı 

Qulaq seyvanının anadangəlmə inkişaf anomaliyaları xarici qulağın inkişafdan qalma dərəcəsinə əsasən təsnif edilir.

Agilar sistemi üzrə təsnifata görə qulaq seyvanının aşağıdakı inkişaf variantları ayırd edilir: I mərhələ – qulaq seyvanının normal inkişafı; II mərhələ – qulaq seyvanının deformasiyası; III mərhələ – mikrotiya və ya anotiya.

Veyerdin üçmərhələli təsnifatı daha mükəmməl hesab olunur. Burada əsas kriteriya kimi plastik rekonstruksiyanın zərurilik dərəcəsi götürülür.

Veyerdə görə qulaq seyvanının displaziya (natamam inkişaf) dərəcələri:

• I dərəcəli displaziya – qulaq seyvanının anatomik strukturunun çox hissəsini müəyyən etmək mümkündür. Rekonstruktiv əməliyyatlar apararkən əlavə qığırdaq toxuması və dəriyə ehtiyac olmur. I dərəcəli displaziyaya makrotiya (iri qulaq), çömçə qulaq, qulaq seyvanının yüngül və ya mülayim dərəcəli deformasiyaları aiddir.
• II dərəcəli displaziya – qulaq seyvanının bəzi hissələri ayırd edilir. Plastik cərrahiyyənin köməyilə hissəvi rekonstuksiyanın aparılması üçün dəri və qığırdaq implantatları tələb olunur. II dərəcəli displaziyaya qulaq seyvanının ifadəli deformasiyaları və mikrotiya (kiçik ölçülü qulaq) daxildir.
• III dərəcəli displaziya – qulaq seyvanının hissələrini müəyyən etmək mümkün olmur. Qulaq qırışıq yumaq şəklində olur. Belə hallarda implantatlarla tam rekonstruksiya aparılmalıdır. III dərəcəli displaziyaya mikrotiya və anotiya aiddir.

Qulaq seyvanı və ya sırğalığın olmadığı hallarda rekonstruktiv otoplastika 

Qulaq seyvanı və ya sırğalığı olmayan insanlarda mürəkkəb rekonstruktiv plastik əməliyyatlar həyata keçirilir. Otoplastikanın bu variantı plastik cərrahdan yüksək diqqət tələb edir. Əməliyyat mərhələli şəkildə icra olunur.

Xarici qulağın anadangəlmə olmaması (anotiya) və ya travma nəticəsində itirilməsi zamanı onun yenidən yaradılması 3-4 mərhələdə aparılır. Bu proses təxminən 1 il çəkir.

I mərhələ pasiyentin qabırğa qığırdaqlarından gələcək qulağın qığırdaq karkasının formalaşdırılmasından ibarətdir. II mərhələdə automaterial (qığırdaq əsası) əvvəlcədən hazırlanmış dərialtı cibə yerləşdirilir. İmplantatın yeni şəraitə öyrəşməsi üçün 2-6 ay gözləmək lazımdır. III mərhələdə gələcək qulağın qığırdaq əsası qonşu toxumalardan ayrılır, düzgün vəziyyətdə fiksasiya edilir. Qulaq arxası nahiyədəki yara pasiyentdən (əl, ayaq və ya qarından) götürülmüş dəri transplantatı ilə bağlanılır. Son mərhələdə qulaq seyvanının təbii büküşləri formalaşdırılır. Beləliklə, yeni yaradılan qulaqda normal qulaq seyvanına aid olan bütün anatomik elementlər müşahidə edilir.

Anotiyalı uşaqlarda rekonsruktiv otoplastika 6-7 yaşdan sonra aparılmalıdır. Eşitmənin ikitərəfli zəifləməsi zamanı psixi və nitq inkişafının ləngiməsinin qarşısını almaq üçün eşitmə aparatından istifadə olunmalıdır. Belə hallarda bəzən daxili qulaq üzərində cərrahi əməliyyat həyata keçirilir. Kosmetik problemin həllinin alternativ üsulu qulaq seyvanının çıxarılan protezinin hazırlanmasıdır. Bu üsul xarici ölkələrdə geniş tətbiq olunur.

Qulaq seyvanının olmadığı hallarda qulaq arxası sahə və ya boyun nahiyəsindən götürülən dəri transplantatları ilə rekonstruktiv əməliyyatlar icra olunur. Bu tip əməliyyatlar texniki cəhətdən düzgün yerinə yetirildikdə postoperasion çapıqlar nəzərə çarpmır.